برگه:تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران، جلد اول.pdf/۲۲۹

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
مشیرالدوله

سقوط با سردار سپه یکی بوده است. و نیز فیروز و تیمور در میان اکثریت دستی درین کار داشتند و دیدیم که تیمور در کابینهٔ بعد وزیر عدلیه «دادگستری» است!

بالاخره روز چهارشنبه ۲۹ دیماه ۱۳۰۰ در مجلس بین وزیر مالیه و بعض وکلا مشاجره در میگیرد و با سوابقی که هنوز بر ما مستور است دولت قوام مستعفی میگردد.

پس از کناره‌جوئی قوام شاه که هنوز حرکت نکرده بود به مشیرالدوله تکلیف قبول زمامداری مینماید و او پذیرفته کابینهٔ خود را روز پنجم بهمن ۱۳۰۰ در قصر فرح‌آباد بشاه معرفی میکند.


۴۱- مشیرالدوله و بحران:

اشاره کردیم که مشیرالدوله پیرنیا دولت را معرفی کرد. و نیز میدانیم که شاه نیر بسفر رفت.

مطالب مهمی در جریان است:

دولت انگلیس مدتی است اقساط «موراتوریوم» یعنی وجوه استهلاکی قروض دولت را که بعنوان استمهال ماه‌بماه بخود دولت میپرداختند از محل گمرکات جنوب برداشت کرده و بدولت نپرداخته بود ـ ولی اینک بانک شاهنشاهی حاضر شده است بدولت جدید بپردازد ـ و نیز صحبت از قرضه‌ایست که گویا امریکائیها قصد دارند بدولت بدهند.

امتیاز نفت شمال در میان است، و تازه آغاز بحث و انتقاد و سوء نیت و خیال چرچر مداخل‌چیان در کار است.

بنابراین شکی نیست که مشیرالدوله مرد این میدان نیست، اینست یادداشتی که روزنامهٔ «نوبهار» در شماره اول صفحه ۱۵ تحت عنوان مسائل جاریه مینویسد:

«کابینهٔ آقای مشیرالدوله یک اتحاد و ائتلافی را از تمام نمایندگان تقاضا نمود انتخاب یک کمیسیون دوازده‌نفری را از سه دسته اصلاح‌طلب و اقلیت (سوسیالیت‌ها و رفقای ائتلافی آنها) و بیطرف که تازه تشکیل شده بود برای شور در قضایای مملکتی و موافقت عمومی مجلس با دولت تقاضا کرده و از طرف نمایندگان پذیرفته شد.

این ائتلاف غیرطبیعی و تظاهراتی که در ضمن آن از طرف دستجات میشد حزب اصلاح‌طلب را ضعیف نموده و حملات جراید که چندی ترک شده بود از نو شروع گردید و بالاخره قیافهٔ مجلس بصورت بسیار بدی تبدیل یافت و عاقبت منجر بضعف دولت و کناره‌جوئی آقای مشیرالدوله گردید.

۲۰۲