برگه:تاریخ روابط ایران و انگلیس (جلد۲).pdf/۶۴

از ویکی‌نبشته
این برگ نمونه‌خوانی شده ولی هنوز هم‌سنجی نشده‌است.
۴۴۸

کوتاه نمودند و چند روزی طول نکشید حکومت هرات پشیمان شده آرزومند بود پادشاه ایران مراجعت کند، ولی دولت انگلیس در اینهنگام دولت ایران را طوری ذلیل و بیچاره نکرده بود که بتواند بر خلاف میل دولت انگلیس اقدامی بکند.[۱]

در این تاریخ افغانستان بزور پول دولت انگلیس و با دست یکعده خائنین خود افغانستان، سرتاسر آن مملکت بتصرف دولت انگلیس در آمد.

هیئت‌هائی که قبلا بعنوان تجارت بافغانستان سفر کرده بودند در همان اوقات تخم نفاق و خیانت را در تمام افغانستان پاشیده بزور طلای انگلیس عدهٔ زیادی از معروفین آن مملکت را بطرف خود جلب نموده بودند.

در قضیهٔ تصرف غزنه جان ویلیام کی چنین مینویسد:

«هنگامیکه هیئت تجارتی سر الکساندر بورنس بافغانستان آمد، در غزنه با برادرزادهٔ امیر دوست‌محمدخان آشنائی پیدا نمود. این شخص موسوم به امیر عبدالرشید خان میباشد. در این موقع که قشون انگلیس بنزدیکی غزنه میرسید، یک کاغذ محرمانه باو نوشته فرستادند و از آمدن قشون انگلیس او را خبر دادند. همینکه قشون انگلیس بدیوار شهر نزدیک میشد عبدالرشیدخان باردوی انگلیس‌ها ملحق شد. نمایندهٔ سیاسی دولت انگلیس سر ویلیام مکنوتین که مشیر و مستشار شاه شجاع‌الملک بود او را به لرد کین[۲] فرمانده کل قشون معرفی نمود: اطلاعاتی را که این شخص بمهندس نظامی، ماژور تامسون داد فوق‌العاده مفید و خیلی بموقع بود، مخصوصاً اطلاعات او در باب استحکامات غزنه بسیار ذی‌قیمت و لازم بود، در موقع ملاحظات و بررسی‌های استحکامات نظامی اطراف غزنه، عبدالرشیدخان همراه مهندس نظامی بود و این آدم درست همان کسی بود که انگلسیها بوجود او در اینموقع محتاج بودند و او بآنها راهنمائی کرد که چگونه غزنه را تصرف کنند.»[۳]


  1. تاریخ جنگهای افغانستان تألیف جان ویلیام کی، جلد اول صفحهٔ ۴۴۹
  2. Lord Keene.
  3. The Information which he gave to Major Thomson the Chief engineer to the fortifications of Ghaznee, was
بقیه پاورقی در صفحه بعد