برگه:تاریخ روابط ایران و انگلیس (جلد۱).pdf/۳۲۹

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.
۳۱۹

ایران یک دولت مقتدری هم وجود میداشت برای هندوستان انگلیس مضر بلکه خطرناک بود.

از طرف دیگر دولت روس در این تاریخ در قسمت آسیا دارای قدرت و نفوذ سیاسی فوق‌العاده شده بود. شاید هم این نظر راست باشد که دولت انگلیس مساعدت روسها را برای ضعیف نمودن ایران و عثمانی لازم داشت، چونکه اتحاد مقدس اول اروپا را انگلیسها برای همین مقصود بر هم زدند که تنها با دولت روس متحد باشند. این اتحاد هم بضرر ایران و هم بضرر عثمانی هر دو تمام شد.

انگلیسها هرگز تصور نمی‌نمودند که قوای نظامی ایران و عثمانی این اندازه‌ها هم ضعیف باشند ولی قوای نظامی این هر دو دولت امتحان خیلی بدی در مقابل قشون روس دادند و روسها بیش از آنچه تصور میشد در آسیا جلو رفتند و این برای هندوستان انگلیس فوق‌العاده خطرناک بود.

مدتها انگلیسها روسها را آلت دست قرار داده بنام دوستی و اتحاد، بزور آنها عثمانی را خورد کردند. در موقع انقلاب یونان، فرانسه را هم با خودشان همدست کرده قشونهای متحد عثمانی و مصر را شکست دادند و کشتیهای آنها را بکلی غرق نموده و آتش زدند ولی در این تاریخ انگلیس‌ها تغییر سیاست داده آن فتح شایان را یک واقعه منحوس میدانستند و از کرده خود پشیمان بودند.[۱]

رسیدن روسها بکنار رود ارس، تحبیب دولت ایران، پیشرفتهای قشون روس در خاک عثمانی انگلیسها را بخطر روس‌ها متوجه نمود و ملاحظه نمودند هر گاه روسها در مملکت عثمانی همانطور که در مملکت ایران پیش رفتند جلو بروند انگلیسها از حیث نفوذ سیاسی در آسیا عقب خواهند ماند، بعلاوه هندوستان نیز بخطر حملهٔ روس گرفتار خواهد شد. بنا بر این دول دیگر اروپا را هم با خود همراه کرده بفتوحات روسها در خاک دولت عثمانی خاتمه دادند و بهر وسیله صلح را بین دولتین روس و عثمانی بموجب معاهدهٔ ۱۸۲۹ برقرار کردند. همین مسئله باعث جدائی روس و انگلیس گردید و از این تاریخ ببعد هر یک از دولتین سیاست