برگه:تاریخ روابط ایران و انگلیس (جلد۱).pdf/۲۸۱

از ویکی‌نبشته
این برگ هم‌سنجی شده‌است.
۲۷۱

در این هنگام، دوک ولینگتون رئیس‌الوزراء انگلیس بود و همین شخص بود که معاهده سری را در اپریل سال ۱۸۲۶ با دولت روس بسته بود. در این موقع بهیچ وجه راضی نمیشد از تجاوزات روسها جلوگیری شود.[۱]

فهم این موضوع چندان اشکالی ندارد، این خود یکی از اصول مسلمه سیاست جهانگیری است که دولت ذی‌علاقه قبلا وسایلی فراهم آورد که دشمنان آنها بدست دیگران ذلیل و ناتوان گردند و در آن حال ضعف و ناتوانی بسهولت بتوانند بر آن دشمن ذلیل غلبه کنند. دولت روس برای ضعیف نمودن ایران و عثمانی مخصوصاً برانگیخته شده بود.

جان ویلیام کی، در کتاب جنگهای افغانستان[۲] راجع باین موضوع در این تاریخ مینویسد:

«در این تاریخ سر جان ملکم شدیداً اعتراض نموده گفت ما نباید بگذاریم دولت روس ایران را ویران کند، ما با آن دولت معاهده داریم و هم‌عهد میباشیم و حق داریم که در این میان مصلح باشیم.»

از وقل سر حارفورد جونس مینویسد:

«صلاح نیست دولت انگلیس ایران دست بسته تسلیم دربار سن پطرزبورغ کند.»

اما در مقابل تمام این اعتراضات و صلاح‌اندیشی‌های عده‌ای از مردمان بصیر و مطلع باوضاع ممالک شرقی، مستر کانینگ وزیر امور خارجه دولت انگلیس


  1. ریشارد لودج که تاریخ اروپای جدید را نوشته است در صفحه ۶۵۶ تاریخ خود مینویسد:
    «در این موقع ولینگتون رئیس‌الوزرای دولت انگلیس بود، این شخص بهیچ وجه حاضر نمیشد اقدام عملی نموده از تجاوزات دولت روس بایران جلوگیری کند.»
  2. جلد اول از کتاب فوق (صفحه ۱۵۱)