جنگ اخیر ایران با دولت روس در ظاهر روی همان اختلافات حدود سرحدی بود ولی باطن امر پیداست که نقشه تقسیم ایران با نقشهٔ تقسیم ممالک عثمانی در یک موقع و برای یک مقصود بطور سری تهیه شده بود.
اینک لازم است بار دیگر باوضاع سیاسی اروپا اشاره شود. چه اثرات همان
امپراطور اطریش از طرف دیگر در محل موسوم به اوسترلیتز Austerlitz واقع گردید. قشون روس و قشون اطریش هر دو شکست خوردند و امپراطور اطریش خواهان صلح شد. الکساندر اول تیر قشونهای شکست‌خوردهٔ خود را جمع‌آوری کرده از معرکه بیرون رفت.
الکساندر این شکست خود را بزودی جبران نمود و مجدداً خود را برای جنگ با ناپلئون آماده کرد. در ماه جون سال ۱۸۰۷ جنگ سختی بین این دو امپراطور برقرار شد و در اوایل ماه جولای ۱۸۰۷ معاهده تیلسیت بین آنها برقرار گید که شرح آن گذشت و یک معاهده سری نیز بین دو امپراطور بسته شد. باین معنی که هر گاه دولت انگلیس برای صلح حاضر شود الکساندر هم علیه انگلستان با فرانسه همکاری کند و بر ضد انگلستان قیام نماید و بالکساندر نیز اجازه داده شد فنلاند را که متعلق بدولت سوئد بود تصرف کند و همین عمل را در سال ۱۸۰۸ انجام داد بعلاوه جزایر آلاند را نیز بموجب معاهده سپتامبر همان سال بتصرف در آورد.
الکساندر خود را تالی ناپلئون تصور میکرد و خود را هیچ کمتر از او نمیدانست باطناً با او رقابت مینمود و میخواست خود نیز مانند ناپلئون سردار نامی اروپا معرفی گردد.
وصلت ناپلئون با دختر پادشاه اطریش و اتحاد فرانسه با اطریش و عدم موافقت ناپلئون برای تصرف اسپانیول، الکساندر امپراطور روس را عصبانی نمود و کدورت بین دو امپراطور رفته‌رفته بدشمنی مبدل گردید. در ضمن انگلیسها میان افتاده با روسها نزدیک و واسطه شدند بین روس و عثمانی هم صلح برقرار شود. در این هنگام است که اختلاف بین فرانسه و روس شدید شده ناپلئون در اواسط سال ۱۸۱۲ با ششصد هزار قشون منظم و نیرومند بی‌نظیر بروسیه حمله کرد و نتیجه آن زوال و فنای پانصد هزار نفر از آن ششصد هزار نفر قشون معظم گردید و خود ناپلئون هم خسته و فرسوده و شکست‌خورده، یکه و تنها شبانه بپاریس ورود نمود. الکساندر از این مبارزه فاتح در آمد و ستون فقرات قشون ناپلئون را در هم شکست و ناپلئون از این شکست دیگر قد راست نکرد. از این ببعد الکساندر پهلوان اروپا شناخته شده در تمام جنگ‌های بعدی با ناپلئون شرکت میکند تا کار ناپلئون خاتمه پیدا کرده از صحنه سیاست اروپا خارج میشود.
با شکست و تبعید ناپلئون صلح جهانی برقرار نگردید. همیشه ورد زبان جنگجویان دوره بیست ساله ناپلئون این بود که این جنگ را برای ایجاد صلح جهان شروع کرده‌اند،
