وارد آورد و آنها را تا نزدیکی شهر بغداد دنبال نمود. پاشای بغداد قوهٔ مقاومت در خود ندیده تقاضای صلح کرد و مورد قبول یافت و شاهزاده محمدعلی میرزا والی کرمانشاه مراجعت نمود ولی در راه ناخوش شده در کرند در گذشت. اما جنگ آذربایجان در آن قسمت همچنان ادامه داشت و عثمانیها جدیت داشتند شکست‌های خودشان را جبران کنند، ولی در این تاریخ حریف عباس‌میرزا نبودند. با اینکه عباس میرزا مایل بجنگ نبود باز فرمانده قشون عثمانی ایستادگی نموده طالب جنگ بود. حتی عباس میرزا حاضر شد تمام اسرای جنگ را بدون مطالبهٔ عوض آزاد نماید، باز عثمانیها راضی نشدند و یک عده قشون تازه‌نفس آورده داخل جنگ شدند.
باز قشون ایران فاتح شد. این بار دیگر عثمانیها بصلح راضی شدند و ایران نیز اراضی اشغال‌شده را پس داد و معاهده‌ای بین دولتین برقرار شد که بمعاهده ارض‌روم موسوم گردید. سال ۱۲۳۸ هجری (۱۸۲۳ میلادی)[۱]
اینک میرسیم بدورهٔ از تاریخ قاجاریه که در ادوار حکمرانی این سلسله از حیث ضعف قوای دولتی بی‌نظیر میباشد. در این ایام بخصوص است که ایران گرفتار قیدهای سیاسی عهدنامه ترکمان چای میگردد که خلاصی از آن باین آسانی‌ها امکان‌پذیر نبود. در این اوقات یکی از بلایای سیاسی که ایران گرفتار آن گردید همانا مسائل تعیین حدود سرحدات ایران با دول مجاور بود، چه از زمانیکه ایران بطرف سیاست اروپائی کشیده شد جزر و مدهائی در قلمرو ایران بمرور حادث میگردید که سرحدات تاریخی و طبیعی آن مورد گفتگو میشد و طرفین بجان هم میافتادند. هرگاه مقاصد سیاسی یکی از همسایه‌های مقتدر ایران میبایست تأمین شود این مسئله بخصوص بهترین بهانه بود و بسهولت از این راه اسباب اختلاف فراهم میآمد. تاریخ این یک صد ساله گذشته از این قبیل اختلافات بسیار داشته و پیداست که برای ایران تا چه اندازه تولید زحمت و خسارت نموده است.
- ↑ سواد این معاهده در تاریخ منتظم ناصری جزء وقایع سال ۱۲۳۹ هجری (۱۸۲۳ میلادی) ضبط شده است.
