برگه:اکونومی پلتیک.pdf/۱۵

(۱۴)

 

فصل دویّم در کار و زحمت
در مقدّمه در آنجا که طبیعت مکنت را بیان نمودیم گفتیم بعضی چیزها در موقعی یا جائی مکنت است و در جا و موقع دیگر مکنت نیست مثل آب که در کنار دجله چون وافر و بی‌بهاست در آنجا آنرا مال نمیشمارند امّا در بیابان احقاف بقیمت جان و بهترین مکنتهاست پس هرچیز که مجاناً و بیزحمت بدست میآید جزو مال محسوب نمیشود و چون درست ملاحظه کنیم اکثر اشیاء مفیده بواسطه زحمت و کار قابل صرف و استعمال شد و مثلاً اگر بخواهیم بدانیم چه زحمتها کشیده شده تا نانرا ساخته و پرداخته و در سفره پیش روی ما گذاشته‌اند باید عرض عریضی را به‌پیمائیم اوّل ملاحظه شخم‌زدن زمین و افشاندن تخم و آبیاری و اعمال دروگری و پاک‌کردن گندم را بنمائیم بعد از حمل آن به آسیا و رنج آردکردن آن یاد کنیم پس از آن اعمال خمیرنمودن آرد و پختن نان را بخاطر آریم از همه این تخیّلات که فارغ شدیم بخیال ساختن آلات و ابزار فلاحتی و آسیابانی و خبّازی و ابنیه لازمه حتّی حجّاری سنگ آسیا و اقسام نجّاری و تنورسازی و غیرها بیفتیم آنوقت اجمالاً میدانیم چه کارها کرده‌اند تا صاحب یکقرص نان شده‌ایم و آنرا براحت و نخوت میخوریم
مترجم گوید در اینجا جای شیخ دانشمند شیرازی که روانش بصفوف رحمت انباز باد خالی است تا بفرماید:
ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند
تا تو نانی بکف آری و بغفلت نخوری