انوری/یمدح الاجل سعدالدین اسعد

by انوری

یمدح الاجل سعدالدین اسعد

	منت از کردگار دادگرست[۱]			که ترا کار با نظام و فرست
	صدر آفاق سعد دین، که ز قدر			قدمت جای تارک قمرست
	این مراتب کنون که می‌بینی			اثر جزو و کلی قدرست
	باش، تا صبح دولتت بدمد			کین هنوز از نتایج سحرست
	ای جوادی، که دست و طبع ترا			کان دعاگوی و بحر سجده برست
	پیش دست و دل تو ناچیزست			هر چه در بحر و کان زر و گهرست
	دم کلک تو در بیان و بنان			گرچه بر خصم و دوست نفع و سرست
	غیرت روح عیسیست آن یک			خجلت چوب موسی آن دگرست
	هر چه در زیر چرخ داناییست			راستی پرتوی از آن هنرست
	رانده‌ای بر جهان تو آن احکام			کز خجالت رخ زمانه ترست
	پیش دست تو ابر چون دودست			نزد طبع تو بحر چون شمرست
	ذهن پاک تو ناطق وحی است			نوک کلک تو منشی سحرست
	در حصار حمایت حزمت			مرگ چون حلقه از برون درست
	مابقی را ز خوان خود پندار			هرچه بر خوان دهر ماحضرست
	مه و خورشید شوخ و بی‌شرمند			تا چرا بر سر توشان گذرست؟
	جاه تو آن شنیده، این دیده			مه مگر کور و آفتاب کرست؟
	بحقیقت بدان که مثل تو نیست			زیر گردون، مگر که بر زبرست
	آمدم با حدیث سیرت خویش			که نمودار مردمان سیرست
	بخدایی، که در دوازده میل			هفت پیکش همیشه در سفرست
	عمل کارگاه صنعت اوست			گر سواد مه، ار بیاض خورست
	بصفای صفی حق آدم			که سر انبیا و بوالبشرست
	بدعایی که کرد نوح نجی			که در آفاق ازو اثرست
	برضای خلیل ابراهیم			که بتسلیم در جهان سمرست
	بنماز و نیاز یعقوبی			در غم یوسفی، کش او پسرست
	بکف موسی کلیم کریم			بدم عیسییی که زنده‌گرست
	حق داود و لطف نعمت او			که ترا در بهشت منتظرست
	بسر مصطفی، شریف قریش			که ز جمع رسل عزیزترست
	بصفا و وفا و صدق عتیق			که دل و جان فروش و شرع خرست
	بدلیری و هیبت عمری			که ظهور شریعت از عمرست
	بحیا و حیات ذوالنورین			که حقیقت مؤلف سورست
	بکف و ذوالفقار مرتضوی			که بحرب اندرون چو شیر نرست
	حرمت جبرئیل روح امین			که بعصمت جهانش زیر پرست
	حق میکال، خواجهٔ ملکوت			که ز کروبیان مهینه‌ترست
	بصدا و ندای اسرافیل			که منادی و منهی حشرست
	بکمال و جلال عزراییل			که کمین‌دار جان جانورست
	بصلوة و زکوة و حج و جهاد			کاصل اسلام از این چهار درست
	حرمت کعبه و صفا و منی		۹۶۵	حق آن رکن کش لقب حجرست
	بکلام خدای عزوجل			که هر آیت ازو دو صد عبرست
	حرمت روضه و قیامت و خلد			حق حصنی که نام آن سقرست
	بعزیزی و حق نعمت حق			که زیادت ز قطرهٔ مطرست
	بکریمی و لطف و رحمت تو			که گنه‌کار را امیدورست
	که مرا در وفای خدمت تو		۹۷۰	نه به شب خواب و نه بروز خورست
	چمن بوستان نعت ترا			خاطرم آن درخت بارورست
	که ز مدح و ثنا و شکر و دعا			دایمش شاخ و بیخ و برگ و برست
	وآنچه گفتند حاسدان بغرض			بسر تو، که جملگی هدرست
	خاک نعل سمند تو بر من			بهتر از توتیای چشم ترست
	زانکه دایم بپیش همت تو		۹۷۵	آفرینش بجمله مختصرست
	سبب خدمت تو از دل پاک			جان من بسته بر میان کمرست
	پس اگر ز اعتماد بر مستی			حالتی اوفتاد، کان ز سرست
	تو پسندی که رد کنی سخنم			چون منی را بچون تویی نظرست
	چه کنم؟ بازگیرم از تو مدیح؟			بنده را آخر این قدر بصرست
	چه حدیثست؟ از تو برگردم؟		۹۸۰	الله الله! چه قول مختصرست!
	چون بعالم مرا تویی مقصود			از در تو بکوی که گذرست؟
	پس بگویند بنده را: حاشاک			مردکی ریش گاو و کون خرست!
	ای جوادی، که خاک پایت را			بوسه ده گشته، هر که تاجورست
	عفو فرما، اگر مثل گنهم			خون شبیر و کشتن شبرست

---

1. ابیات ۴ و ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ و ۴۲ و ۴۳ و ۴۴ این قصیده در قصیدهٔ بعد نیز مکرر شده و لازم معنی هر دو قصیده است.