امیر خسرو دهلوی (انتخاب از غزلیات)

by امیر خسرو دهلوی

• بس که خوشدل با غم شبهای در خویش را
• گم شدم در سر آن کوی مجویید مرا
• خبرت هست ؟ که از خویش خبر نیست مرا
• قدری بخند و ازرخ قمری نمای ما را!
• جان برلب است عاشق بخت آزمای را
• شفاعت آمدم ای دوست دیده‌ی خود را
• بهار پرده بر انداخت روی نیکو را
• ای صبا بوسه زن ز من در او را
• ای باد برقع برفگن آن روی آتش‌ناک را
• آورده‌ام شفیع دل زار خویش را
• بس بود این که سوی خود راه دهی نسیم را
• بشگفت گل در بوستان آن غنچه‌ی خندان کجا؟
• برو ای باد و پیش دیگران ده جلوه بستان را
• برقع برافگن ای پری حسن بلاانگیز را
• بسی شب با مهی بودم کجا شد آن همه شبها
• چو در چمن روی از خنده لب مبند آنجا
• جانا به پرسش یاد کن رو زی من گم بوده را
• چه اقبالست این یارب که دولت داده‌ای ما را
• دیوانه میکنی دل و جان خراب را
• دلم در عاشقی آواره شد آواره تر بادا
• رفت آنکه چشم راحت خوش می‌غنود ما را
• سیم خیال تو بس با قمر چکار مرا؟
• گر چه بربود عقل و دین مرا
• سری دارم که سامان نیست او را
• گذشت آرزو از حد بپای بوس تو ما را
• من به هوس همی خورم ناوک سینه دوز را
• من و پیچاک زلف آن بت و بیداری شبها
• یارب که داد آینه آن بت پرست را
• وقتی اندر سر کویی گذری بود مرا
• که ره نمود ندانم قبای تنگ ترا
• روز عید ست به من ده می نابی چو گلاب
• امشب شب من نور ز مهتاب دگر داشت
• تقدیر که یک چند مرا از تو جدا داشت
• بی شاهد رعنا به تماشا نتوان رفت
• ما را چه غم امروز که معشوقه به کام است
• نسیما آن گل شبگیر چون است؟
• بیا کز رفتنت جانم خراب است
• مرا داغ تو بر جان یادگار است
• آنجاست دل من و هم آنجاست
• چون بگیتی هر چه می‌آید روان خواهد گذشت
• با غمش خو کردم امشب گرچه در زاری گذشت
• گر چه خفتن خوش بود با یار در شبهای وصل
• سرو بستان ملاحت قامت رعنای تست
• شربت و صلت نجویم کار من خون خوردنست
• هر مژه از غمزه‌ی خون ریز تو ناوک زنی است
• جعد مرغولت که در هربند او صد حلقه است
• عاشق سوخته دل زنده به جان دگر است
• در شب هجر که از روز قیامت بتر است
• برگ زیرآمد و برگ گل و گلزار برفت
• کشته‌ی تیغ جفایت دل درویش من است
• هر کس آنجا که می و شاهد و گلشن آنجاست
• هر کرا کن مکن و هوش و خرد در کار است
• ستمی کز تو کشد مرد ستم نتوان گفت
• سرآن قامت چون سرو روان خواهم گشت
• خبری ده به من ای باد که جانان چون است؟
• نه مرا خواب به چشم و نه مرا دل دردست
• صفتی است آب حیوان ز دهان نو شخندت
• ای نسیم صبح‌دم یارم کجاست؟
• نرگس مست تو خواب آلودست
• عمر به پایان رسید در هوس روی دوست
• در چمن جان من سرو خرامان یکی است
• درد دلم را طبیب چاره ندانست
• بیدار شو دلا که جهان جای خواب نیست
• ای دل غمین مباش که جانان رسیدنی است
• مهی گذشت که آن مه به سوی ما نگذشت
• بیا بیا که مرا طاقت جدایی نیست
• شاخ گل از نسیم جلوه گر است
• شوق توأم باز گریبان گرفت
• آنکه دلم شیفته‌ی روی اوست
• باغمت شادی جهان هوس است
• این جفا کاریت نو به نو است
• تن پاکت که زیر پیرهن است
• روی نیکوی تو ز مه کم نیست
• سرو را با قد تو هستی نیست
• تر کن من دی سخن به ره می گفت
• گل ز رخساره‌ی تو بی آبست
• دل من به جانانی آویختست
• ندانم تا چه بادست این که ازگلزار می‌آید؟
• زمستان می رود ایام شادی پیش می‌آید
• که می آید چنین یارب مگر مه بر زمین آمد
• سخن می گفتم از لبهایش در کام زبان گم شد
• ز هجرش بس که در خود گم شدم آگاهیم نبود
• هنوزت ناز گرد چشم خواب آلود می‌گردد
• دلم برون شد از غمت غمت زدل برون نشد
• دل بازبهوش آمد جانان که می‌آید؟
• یک دل به سر کوی تو آباد نیابند
• گر خاک وجودم زپس مرگ ببیزند
• باد آمد و بویی ز نگارم نرسانید
• باد آمد و زان سرو خرامان خبرآورد
• ای زلف تو دام دل دانا و خردمند
• جان تشنگی از شربت عناب تو دارد
• دل نیست که در روی غم دلدار نگنجد
• برفت آن دل که با صبر آشنا بود
• لب از تو وز شکر پیمانه‌یی چند
• ز اهل عقل نپسندد خردمند
• دیت از خوبرویان جست باید
• وفا در نیکوان چندان نباشد
• فلک با کس دل یکتا ندارد
• صبا آمد ولی دل باز نامد
• نگارا از من مسکین چه خیزد
• از یاد تو دل جدا نخواهد شد
• یاری دل ما به رایگان برد
• با یار ز من خبر بگویید
• هنگام گلست باده باید
• بیداد غم از دلم بگوید
• شمشیر کین باز آن صنم برقصه دلها می کشد
• ناز کم کن که نکویی به کسی دیر نماند
• از کجا مست آمدی ای مه که غارت شد نماز
• باز گل می آید دل در بلا خواهد فتاد
• شهسوارانی که فتح قلعه‌ی دین کرده‌اند
• ژاله از نرگس فرو بارید و گل را آب داد
• گر کنی یاری و گر آزار بر من بگذرد
• خبرم شدست کامشب سر یار خواهی آمد
• بت نو رسیده‌ی من هوس شکار دارد
• در کین گشاد چشمت به خیال خود بگو تا
• دل من ز زلف و رویت شد اسیر و چون نگردد
• دل‌بران مهرنمایند و وفا نیز کنند
• گوش من از پی نام تو به هر کوی بماند
• ای که عمر از پی‌سودای تو دادیم بباد
• گر سر زلف تو از باد پریشان نشود
• کار حسن تو رسیدست به جایی که سزد
• لب لعلت به لطافت گرو از جان ببرد
• آمدی باز و به نظاره برون آمد دل
• دانم ای دوست که در خانه شرابت باشد
• ترک عاشق کش من ترک جفا خوش باشد
• سرو در باغ اگر هم‌چو تو موزون خیزد
• آن کسان کز بر آن روی بدم می گویند
• باد بازآمد و بوی گل وریحان آورد
• باز بوی گل مرا دیوانه کرد
• عاقبت را بر زمین گردی نماند
• لعل شیرینی چو خندان می‌شود
• من نشنیدم که خط برآب نویسند
• درشهر فتنه‌یی شد می‌دانم از که باشد
• آنانکه عاشقان ترا طعنه می‌زنند
• خوبان گمان مبرکه زاولاد آدمند
• ای همرهان که اگه از آن رفته‌ی منید
• دل در هوایت ای بت عیار جان دهد
• دل باز سوی آن بت خو چه می‌دود
• عمری در آرزوی تو رفتست و می‌رود
• بازآن سوار مست به نخجیر می‌رود
• ترکی و خوب روی کسی کاینچنین بود
• مهمی گذشت که چشمم خبر زخواب ندارد
• گل و شکوفه همه هست و یار نیست چه سود
• مبصران که مزاج جهان شناخته‌اند
• نرگست مست رسید و به هوش خویش نبود
• بهار بی رخ گلرنگ و چه کار آید
• بتم چو روی سوی خانه‌ی کتاب آرد
• خطی که بر سمن آن گل عذار بنویسد
• کسی که دل زخم زلف او برون آرد
• شب ! وفتاد و غمت باز کار خواهد کرد
• جماعتی که ز هم صحبتان جدا باشند
• جوان و پیر که در بند مال و فرزندند
• چوکارهای جهانست جمله بی بنیاد
• دل ز تو بی‌غم نتوانیم کرد
• ای لعل لبت چو بر شکر شیر
• ای شمع رخ تو مطلع نور
• خوش بود باده‌ی گلرنگ در ایام بهار
• ای باد صبح‌دم خبر آشنا بیار
• تن پیر گشت و آرزوی دل جوان هنوز
• دل ز تن بردی و درجانی هنوز
• مست من چون باده نوشی جرعه برمن بریز
• تعالی‌الله چه دولت داشتم دوش
• مرا کاریست مشکل با دلی خویش
• دزدانه در آمد از درم دوش
• سالها خون خورده‌ام ازبخت بی سامان خویش
• گر مرا با بخت کاری نیست گو هرگز مباش
• نام سرچشمه‌ی حیوان چه بری با دهنش
• آن سخن گفتن تو هست هنوزم در گوش
• آنکه از جان دو ستر میدارمش
• دل من رفت نتوان یافت بازش
• چندین شبم گذشت به کنج خراب خویش
• ابری خوشست و وقت خوش است و هوای خوش
• گر ای نسیم ترا ره دهند درحرمش
• ستمگری که دلم شاد نیست جز به غمش
• قبا و پیرهن او که می‌رسد به تنش
• کرشمه‌های سر زلف در بنا گوشش
• رفت دل نیست روشنم حالش
• دی می‌گذشت و سوی او دلها روان ازهر طرف
• رسید دوش ندایی از ین بلند رواق
• نگارا صحبت از اغیار بگسل
• سرو منی و ازدل بستان خودت خوانم
• ای گل صفت حسنت بر وجه حسن گویم
• دردیده چه کار آید این اشک چو بارانم
• تا سوختن عشق ز پروانه به دیدم
• صافی مده ای دوست که مادرد کشانیم
• عاشق شدم و محرم اینکار ندارم
• گمراه شدم ره سوی جانان ز که پرسم؟
• یارب غم آن سرو خرامان به که گویم ؟
• ببستی چشم من ز افسون زبان هم
• مرا دل ده که من سنگی ندارم
• ترا جان گفتم ای دلبر تو دانی
• شبی در کوی آن مه روی رفتم
• دل بی‌عشق را من دل نگویم
• ز عشقت بی‌قرارم با که گویم
• نمی‌داند مه نامهربانم
• امشب سوی دوست راه گیریم
• شب من سیه شد از غم مه من کجات جویم
• ذوق خرد نجویم کز غمکشان عشقم
• نی پای آنکه از سر کویت سفر کنم
• شبها که گرد کوی تو گردم به یک قدم
• گر خود سخن ز زهره و از ماد بشنوم
• ذوق خرد نجویم کز غمکشان عشقم
• نی پای آنکه از سرکویت سفر کنم
• شبها که گرد کوی تو گردم به یکقدم
• گر خود سخن ززهره و از ما بشنوم
• رخی که برکف پای تو سیم تن مالم
• روا مدار که از دیدنت شوم محروم
• ما درین شهر پای بند توایم
• هر شب از شوق جامه پاره کنم
• دوش می‌رفت وآه می‌کردم
• دل به زلفت سپر دم رفتم
• من آن ترک طناز را می شناسم
• چو نام تو در نامه‌یی دیده‌ام
• وصیت میکنم گر بشنود ابرو کمان من
• با چون تو مهی یک شب گر خواب توان کردن
• ما نا که بگشاید دلم بندی ز گیسو باز کن
• با لای تست این پیش من یا سرو بستانیست این
• گر چه ز خوی نازکت سوخته گشت جان من
• تنگ نبات چون بود؟ لب بگشا که همچنین
• جان من از بی‌دلان آخر گهی یادی بکن
• ای دل ز وعده‌ی کنج آن شوخ یاد کن
• ای دل علم به ملک قناعت بلند کن
• امروز باز شکل دگر گشت یار من
• باز آمد آنکه سوخته‌ی اوست ؟ جان من
• ای بوده در قفای تو دایم دعای من
• روی ای صبا و سلامم به دلنواز رسان
• آخر نگاهی بر حال ما کن
• سبزه همان وگل و صحرا همان
• دل شکیبا نمی‌توان کردن
• آن کیست که می آید صد لشکر دل با او
• از دوری خود جانا حال دل من بشنو
• گر نه کمند بلاست بر دل عشاق تو
• عاشق و دیوانه‌ام سلسله یار کو
• ای رفته و ترک من بد نام گرفته
• ای آرزوی دل شکسته
• سروی چنین یا سوسنی یا از گل تر خرمنی
• خنده را سوختن جان من آموخته‌ای
• آتش اندر آب هرگز دیده‌ای
• سر در خمار شب به کنار که بوده‌ای ؟
• مشک براطراف مه آورده‌ای
• ای فراق تو یار دیرینه
• بیکار دلی باشد کو را نبود دردی
• ای چهره‌ی زیبای تو رشک بتان آذری
• بهر گشاد عالمی بگشا ز زلف خود خمی
• نفسی که با نگاری گذرد به شادمانی
• نو بهار است و گل و موسم عید ای ساقی
• آمد بهار و سرو برآراست قامتی
• تو می روی و به نظاره‌ی تو چشم جهانی
• بت من بت پرست را چه زنی
• چو کار جهان نیست جز بی‌وفایی
• ای بر سر خوبان جهان سر چشمت
• خشخاش که آرایش حلواش کنند
• ای باد که از کوی وفا می‌آیی
• عشق آمد و گرد فتنه بر جایم ریخت
• دی دلبر من که سر فرازی می‌کرد
• تا کی به زبان طاعت و اندر دل جام
• ایزد که به زلفت شکن و تاب نهاد
• آن لاله و گل که بوستان ساخت همه
• ای صوفی سیمی به صفائی نرسی
• بی معرفی سخن مسلسل چکنم
• ای زندگانی بخش من ، لعل شکر گفتار تو
• برگ ریز آمد و برگ گل و گلزار برفت
• تیغ بر گیر تاز سر برهم
• به باغ سایه‌ی بیدست و آب در سایه
• خرم آن لحظه که مشتاق به یاری برسد
• مهر بگشای لعل میگون را
• آرام جانم میرود، جان را صبوری چون بود
• سخت دشوار ست تنها ماندن از دلدار خویش
• نامه تمام گشت ، به جانان که می‌برد؟